Σε αναζήτηση ενότητας για το κοινό μέλλον τους βρίσκονται οι «27» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τη διήμερη Σύνοδο Κορυφής όπου βρέθηκε στο επίκεντρο το σενάριο αναμόρφωσης της Ένωσης σε σχήμα πολλών ταχυτήτων – δηλαδή κάποιες χώρες να μπορούν να εμβαθύνουν την ενοποίησή τους χωρίς τη σύμφωνη γνώμη όλων.
Το εν λόγω ενδεχόμενο, που περιλαμβάνεται επίσημα στις πέντε προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μετά-Brexit εποχή, έχει διχάσει τους εταίρους, μόλις δύο βδομάδες πριν την κρίσιμη Σύνοδο της Ρώμης, όπου θα συζητηθεί το μέλλον της Ε.Ε. Τα πιο μικρά κράτη – ειδικά στην ανατολική Ευρώπη – φοβούνται ότι οι ισχυροί θα δημιουργήσουν μία Ένωση δύο κλάσεων.
Μιλώντας μετά τη λήξη των εργασιών στις Βρυξέλλες, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ διαμήνυσε προς όλες τις πλευρές πως η ενότητα είναι το «πολυτιμότερο αγαθό» και κάλεσε και τους 27 εταίρους να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να το διατηρήσουν.
Κάλεσε όλες τις χώρες να καταβάλουν κάθε προσπάθεια ώστε να διαφυλάξουν την ενότητα, και προσέθεσε με νόημα την παροιμία «εάν θέλεις να κινηθείς γρήγορα, να ακολουθήσεις, εάν θέλεις να πας μακριά, να πορευθείς μαζί [με άλλους]».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούκερ υπεραμύνθηκε της ιδέας για Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων, υπογραμμίζοντας πως στόχος δεν είναι ο αποκλεισμός οποιασδήποτε χώρας.
Υπενθύμισε ότι καμία χώρα δεν θα μείνει υποχρεωτικά πίσω, καθώς όλοι θα μπορούν εν τέλει να ακολουθήσουν την εμπροσθοφυλακή ταχύτερης ενοποίησης. Η αρχή μας είναι να κινούμαστε μαζί, συνάμα όμως πρέπει να οργανώσουμε την πρόοδο «για αυτούς που θέλουν να κάνουν περισσότερα», είπε.
Ο κ. Γιούνκερ υπογράμμισε ότι στην πράξη η Ευρώπη πολλών ταχυτήτων είναι ήδη πραγματικότητα, κάτι που αποδεικνύεται από την ευρωζώνης των 19, το σύστημα Σένγκεν όπου δεν συμμετέχουν όλα τα κράτη-μέλη. Προσέθεσε δε ότι διαφορετικές ταχύτητες υπάρχουν ακόμα και εντός ευρώ, με 10 χώρες να συμφωνούν στη θέσπιση φόρου χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
Διπλωματικά υπέρ της Ε.Ε. πολλών ταχυτήτων τάχθηκε και η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, σημειώνοντας μετά τη Σύνοδο ότι τα κράτη-μέλη θα πρέπει να είναι ενωμένα αλλά στην «ποικιλομορφία» τους.
Τόνισε κι αυτή πως η Γηραιά Ήπειρος ήδη λειτουργεί με πολλές ταχύτητες, επισημαίνοντας ότι μόλις 19 χώρες έχουν ενταχθεί στην ευρωζώνη, ενώ ορισμένες έχουν επιλέξει να μείνουν εκτός του συστήματος Σένγκεν.
Πιο ανοιχτά υπέρ του σχεδίου τάχθηκε ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, σημειώνοντας ότι θα πρέπει να επιτρέπεται σε ορισμένες χώρες «να προχωρούν πιο γρήγορα και πιο δυνατά».
Υποστήριξε ότι υπό το σημερινό μοντέλο η Ευρώπη δεν κατορθώνει να πάρει αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή, ενώ κι αυτός διευκρίνισε ότι όσοι μένουν σε χαμηλότερες ταχύτητες δεν θα εξαιρούνται.
«Το θέμα δεν είναι να εξαιρέσουμε […] αλλά να έχουμε τη δυνατότητα να πάμε πιο μακριά χωρίς να κλείνουμε την πόρτα».
Το πιο ξεκάθαρο μήνυμα κατά του μοντέλου έστειλε η πολωνή πρωθυπουργός, η οποία δήλωσε λακωνικά: «Διαφωνούμε με κάθε συζήτηση για Ευρώπη πολλών ταχυτήτων».
