Η κρίση υπερπαραγωγής και υπερπροσφοράς στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου είναι ακόμα μεγαλύτερη από ό,τι είχε αρχικά εκτιμηθεί, πνίγοντας τις λιγοστές ελπίδες για ανάκαμψη της τιμής στο επόμενο διάστημα, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (IEA).
Στη βαρυσήμαντη μηνιαία έκθεσή της, η IEA προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση για πετρέλαιο θα αυξηθεί κατά μόλις 1,17 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα το 2016, πέφτοντάς κατά 25% σε σχέση με πέρυσι, όταν η ημερήσια ζήτηση αυξήθηκε κατά 1,6 εκατομμύρια βαρέλια.
Ενώ όμως η ζήτηση μειώνεται, η προσφορά αυξάνεται. Μόνο τον Ιανουάριο, η επιστροφή του Ιράν στην αγορά αύξησε κατά 80.000 βαρέλια την ημερήσια παραγωγή πετρελαίου, ενώ και η Σαουδική Αραβία αύξησε την παραγωγή της κατά 70.000 βαρέλια ανά ημέρα.
Συνολικά, τα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ εξόρυξαν 32,63 εκατομμύρια βαρέλια κάθε μέρα τον πρώτο μήνα του έτους – τσακίζοντας το άτυπο ημερήσιο πλαφόν των 30 εκατ. βαρελιών που είχαν συμφωνήσει παλαιότερα – καθώς μάχονται να προστατεύσουν το μερίδιο που κατέχουν στην αγορά.
Με αυτά τα δεδομένα, η IEA εκτιμά ότι η προσφορά μπορεί να υπερβεί τη ζήτηση κατά 1,75 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα το πρώτο εξάμηνο του 2016, «ψαλίδα» που δεν αποκλείεται να μεγαλώσει τους επόμενους μήνες, καθώς στόχος του Ιράν είναι να αυξήσει την παραγωγή του κατά 1 εκατομμύριο βαρέλια ανά ημέρα έως τις αρχές του επόμενου έτους.
Η επιδείνωση της κρίσης υπερπροσφοράς αναμένεται να ασκήσει νέες πτωτικές πιέσεις στην τιμή του πετρελαίου, η οποία βρίσκεται στη ζώνη των $30 ανά βαρέλι, ενώ στα τέλη Ιανουαρίου είχε πέσει σε χαμηλά 12ετίας, δηλαδή κοντά στα $27 δολάρια το βαρέλι. Η IEA επισημαίνει μάλιστα ότι ακόμα κι αν οι τιμές δεν πέσουν, δεν διαφαίνεται προοπτική αξιόλογης ανάκαμψης τους επόμενους μήνες.
Οι τιμές είχαν ανακάμψει ελαφρά την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου, όταν η Ρωσία άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει προοπτική συνεννόησης μεταξύ των κρατών εντός και εκτός ΟΠΕΚ για συντονισμένη μείωση της παραγωγής, ώστε να μειωθεί ο όγκος της προσφοράς.
Ωστόσο, όπως φάνηκε και στην άκαρπη σχετική περιοδεία του υπουργού Ενέργειας της Βενεζουέλας, η πιθανότητα τέτοιας συνεργασίας φαντάζει πολύ μακρινή. «Οι επίμονες υποψίες για συμφωνίες μεταξύ του ΟΠΕΚ και μεγάλων παραγωγών εκτός ΟΠΕΚ για περικοπή της παραγωγής φαντάζουν να είναι ακριβώς αυτό: υποψίες», αναφέρει χαρακτηριστικά η IEA.
Η «κατρακύλα» της τιμής του πετρελαίου – πάνω από 70% τους τελευταίους 19 μήνες – έχει προκαλέσει δημοσιονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις σε πολλές χώρες που στηρίζονται στις ενεργειακές εξαγωγές, από τη Ρωσία – που έχει περικόψει τις δημόσιες δαπάνες και εξετάζει αποκρατικοποιήσεις – έως τη Σαουδική Αραβία, η οποία προγραμματίζει έκδοση ομολόγων.
