Αύριο 15 Μαρτίου εκατομμύρια πολίτες στην Ολλανδία θα προσέλθουν στις κάλπες για να εκλέξουν τα 150 μέλη της Κάτω Βουλής, με τον ευρωσκεπτικιστή Γκερτ Βίλντερς να διατηρεί μικρό προβάδισμα σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
Γιατί οι ολλανδικές εκλογές έχουν σημασία;
Οι κάλπες στην Ολλανδία, πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία στην ευρωζώνη είναι ο πρώτος σταθμός σε μία χρονιά γεμάτη κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις στη Γηραιά Ήπειρο.
Τυχόν νίκη του Κόμματος της Ελευθερίας του κ. Βίλντερς μπορεί να δώσει ώθηση σε ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις στη Γαλλία και τη Γερμανία, αποδεικνύοντας παράλληλα ότι η λαϊκιστική αγανάκτηση που τροφοδότησε το Brexit και τον Ντόναλντ Τραμπ έχει φτάσει στον «πυρήνα» της Ευρώπης.
Για την Ελλάδα, οι εκλογές μπορεί να οδηγήσουν στην έξοδο των Εργατικών από την κυβέρνηση, κάτι που κατά πάσα απιθανότητα θα σημαίνει αποχώρηση του νυν πρόεδρου του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ο κ. Ντάισελμπλουμ είναι από τα λίγα μέλη της ευρω-ομάδας που έχουν επισημάνει την ανάγκη να ικανοποιηθούν τα αιτήματα του ΔΝΤ για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Περιμένουμε νίκη Βίλντερς;
Κατ’ αρχήν πρέπει να προσδιορίσουμε τον όρο «νίκη».
Οι νεότερες δημοσκοπήσεις θέλουν τον ακροδεξιό ηγέτη να κερδίζει περίπου 25 από τις 150 έδρες στη Βουλή, χάνοντας συνεχώς έδαφος από τα μέσα Φεβρουαρίου. Στην Ολλανδία ισχύει η απλή αναλογική χωρίς μπόνους για το πρώτο κόμμα.
Παραδοσιακά, αν ένα κόμμα αποσπάσει περίπου το 0,7% της λαϊκής ψήφου κερδίζει μία έδρα στη Βουλή. Τουλάχιστον 10 από τα 28 κόμματα που έχουν δηλώσει συμμετοχή στις φετινές εκλογές αναμένεται να κερδίσουν τουλάχιστον μία έδρα στο κοινοβούλιο.
Αυτό σημαίνει σε μία κατακερματισμένη Κάτω Βουλή ο κ. Βίλντερς θα χρειάζεται εταίρους που θα του προσφέρουν 51 βουλευτές για να έχει αυτοδυναμία με πλειοψηφία τουλάχιστον μίας έδρας.
Ωστόσο, όλα τα μεγάλα κόμματα έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν προτίθενται να συνεργαστούν με τον Βίλντερς. Άρα, το Κόμμα της Ελευθερίας μπορεί κάλλιστα να τερματίσει πρώτο αλλά να μείνει εκτός κυβέρνησης, κάτι που ο κ. Βίλντερς έχει καταδικάσει ως σενάριο.
Με αυτά τα δεδομένα, το πιο πιθανό ενδεχόμενο είναι ένα κυβερνητικό σχήμα που θα αποτελείται από τρία ή, κατά πάσα πιθανότητα, τέσσερα κόμματα.
Δεν θα είναι η πρώτη φορά που το πρώτο κόμμα δεν θα κυβερνά στην Ολλανδία. Ανάμεσα στο 1971 και το 1982 το Εργατικό Κόμμα κέρδισε την πρώτη θέση σε τρεις εκλογές αλλά δεν μπήκε στο κυβερνητικό σχήμα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά στην πράξη;
Σημαίνουν κίνδυνο πολιτικής αβεβαιότητας, κάτι που η Ευρώπη δεν χρειάζεται.
Ποτέ στην ιστορία της Ολλανδίας ένα κόμμα δεν έχει κατορθώσει να κερδίσει πάνω από το 50% της λαϊκής ψήφου και συνεπώς όλες οι κυβερνήσεις είναι προϊόν συμμαχιών. Παρά αυτή την πολιτική παράδοση όμως, σε πολλές περιπτώσεις η συγκρότηση συνασπισμού απαιτεί χρόνο.
Σύμφωνα με τα αρχεία της ολλανδικής Βουλής, από το 1946 ο σχηματισμός κυβέρνησης έχει επιτευχθεί κατά μέσο όρο 89,5 ημέρες μετά τις κάλπες. Το «ρεκόρ ταχύτητας» χρονολογείται από το 1948, όταν μεσολάβησαν μόλις 10 ημέρες για να συμφωνηθεί κυβέρνηση συνεργασίας. Στον αντίποδα, το 1977 χρειάστηκαν 208 ημέρες για να υπάρξει σχήμα μόλις δύο κομμάτων.
Στις τελευταίες γενικές εκλογές, το 2012, απαιτήθηκαν 52 ημέρες προκειμένου να συγκροτηθεί η σημερινή κυβέρνηση, που αποτελείται από τους Φιλελεύθερους του πρωθυπουργού Μάρκ Ρούτε και τους Εργατικούς, όπου ανήκει ο Γερούν Ντάισελμπλουμ.
Πώς γίνεται αυτό;
Οι κάλπες είναι μόνο η αρχή. Ακολουθεί μία ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία όπου η ίδια η Βουλή έχει μικρή συμμετοχή.
Σε πρώτη φάση, η νέα Κάτω Βουλή θα πρέπει να διορίσει ένα πολιτικό πρόσωπο – τον αποκαλούμενο «πληροφοριοδότη» – που θα εξετάσει το μετεκλογικό τοπίο και θα μεσολαβήσει ανάμεσα στα κόμματα που προτίθενται να συνεργαστούν.
Εφόσον αυτή η διαδικασία ολοκληρωθεί επιτυχώς, ορίζεται ένας «σχηματιστής» – συνήθως ο επίδοξος πρωθυπουργός – ο οποίος αναλαμβάνει την τελική φάση των διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση του κυβερνητικού σχήματος και την ανάθεση των υπουργικών χαρτοφυλακίων.
Έως ότου να υπάρξει προγραμματική συμφωνία που να κλειδώνει τη δεδηλωμένη, η απερχόμενη κυβέρνηση παραμένει στη θέση της ως υπηρεσιακή, όμως δεν μπορεί να χειριστεί κρίσιμα ζητήματα.
Πέραν του Βίλντερς ποιοι είναι οι κύριοι παίχτες;
Σε μικρή δημοσκοπική απόσταση πίσω από το κόμμα Βίλντερς, με περίπου 24 έδρες, βρίσκονται οι Φιλελεύθεροι του πρωθυπουργού Ρούτε, ο οποίος μάλιστα έχει δηλώσει βέβαιος ότι τελικά θα προσπεράσει τον ακροδεξιό διεκδικητή.
Αντίθετα, ο σημερινός κυβερνητικός εταίρος, οι Εργατικοί όπου ανήκει ο κ. Ντάισελμπλουμ, παλεύουν για την πέμπτη θέση και περίπου 10 έδρες. Το 2012 είχαν τερματίσει δεύτεροι, με 35 βουλευτές.
Ισχυρή παρουσία, 24 έως 17 έδρες, αναμένεται να έχουν οι Χριστιανοδημοκράτες, οι Δημοκράτες66 και οι Σοσιαλιστές.
Και τα πρακτικά (μαζί με το χάκινγκ);
Τα εκλογικά κέντρα θα ανοίξουν στις 8:30 το πρωί (ώρα Ελλάδος) και κλείνουν το αργότερο στις 22:00 το βράδυ, αν και ορισμένα αναμένεται να κλείσουν νωρίτερα.
Το ίδιο βράδυ θα ανακοινωθεί ανεπίσημο αποτέλεσμα με βάση μία γρήγορη καταμέτρηση. Το επίσημο αποτέλεσμα θα επικυρωθεί και θα δημοσιοποιηθεί στις 21 Μαρτίου από το Εκλογικό Συμβούλιο.
Λόγω ανησυχιών ότι η Ρωσία ή άλλες δυνάμεις μπορεί να αποπειραθούν να χακάρουν το ηλεκτρονικό σύστημα καταμέτρησης ψήφων, στις αρχές Φεβρουαρίου ο υπουργός Εσωτερικών δήλωσε πως η καταμέτρηση θα γίνει με το χέρι.
Ωστόσο, σύμφωνα με ολλανδικά μέσα ενημέρωσης, η εν λόγω απόφαση έχει ήδη ανασταλεί.
