Το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που συζητείται αυτές τις μέρες στη Βουλή εγκαινιάζει μια νέα λογική: την οργανωμένη παρέμβαση της πολιτείας για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων και την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, λογική που είναι στον αντίποδα της θεοποίησης του ακραίου ανταγωνισμού και του κέρδους. Συμβολίζει, λοιπόν, μια αντεπίθεση. Έχει ισχυρότατη πολιτική αλλά και συμβολική σημασία, αφού η κατοχύρωση του όρου «ανθρωπιστική κρίση» επιφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στους υποστηρικτές του success story και αναδεικνύει την αποτυχία των πολιτικών λιτότητας. Γι’ αυτό άλλωστε και ο πρωτεργάτης της λιτότητας στην Ευρωζώνη, ο κ. Σόιμπλε, αντιτάχτηκε στην υιοθέτηση του όρου αυτού.
Θα μπορούσαμε, ξεπερνώντας για λίγο τα πυκνά σύννεφα της κρίσης που παραλάβαμε, να πούμε, παραφράζοντας τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου: Από δω ξεκινάμε προς τον ήλιο. Γνωρίζουμε καλά πως τα μέτρα που παίρνουμε για την άμεση αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι το ελάχιστο από αυτά που δικαιούται ο ελληνικός λαός και αυτά που του οφείλουμε. Σ’ αυτόν, μάλιστα, το λαό που πληρώνει τόσο σκληρά και αδυσώπητα τις συνέπειες των μνημονίων και της οικονομική κρίσης.
Ο δρόμος προς την αξιοπρέπεια είναι μακρύς. Αλλά θα τον διανύσουμε. Και θα τον διανύσουμε μέχρι το τέλος με το κεφάλι ψηλά. Δε γίνεται αλλιώς. Και με βήματα που θα μεγαλώνουν την ελπίδα και θα χαλυβδώνουν την πίστη στο λαό πως θα νικήσουμε. Πως η τραγωδία της Ελλάδας φτάνει στο τέλος της. Και το ζήτημα δεν είναι να κάνουμε τη διαφορά απ’ τους άλλους. Το ζήτημα είναι ότι υπακούμε στη σύγχρονη αναγκαιότητα και συλλαμβάνουμε την κραυγή αγωνίας των Ελλήνων που έμειναν στο έλεος της μοίρας τους. Γιατί όσο υπάρχουν γύρω και δίπλα μας άνθρωποι που πεινάνε, άνθρωποι τυλιγμένοι σε ανυπέρβλητες ανάγκες και υποχρεώσεις, δεν πρόκειται να πάρει μπροστά η κρατική μηχανή και να στρέψει το βλέμμα της μακριά προς το μέλλον.
Η έσχατη ένδεια και η δυστυχία των συνανθρώπων μας είναι μια δραματική κατάσταση που μας προσβάλλει όλους. Και προσβάλλει πάνω απ’ όλα κι απ’ όλους την πολιτεία που θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατική, σύγχρονη, δίκαιη και πολιτισμένη, ευρωπαϊκή.
Κι ακριβώς γι’ αυτό δεν έχει νόημα ούτε να περιγράψουμε την έννοια της ανθρωπιστικής κρίσης και να αναλύσουμε τις επιπτώσεις της. Ούτε να απαριθμήσουμε τους λόγους που επιβάλλουν στην κυβέρνηση την άμεση δράση. Νόημα έχει να σφυρηλατήσουμε την πεποίθησή μας πως δεν ταιριάζουν στην ιστορία και στον πολιτισμό των Ελλήνων ούτε ο όρος ανθρωπιστική κρίση ούτε η αντιμετώπισή της. Νόημα έχει να διακηρύξουμε πως το δικό μας όραμα είναι μια κοινωνία με δημοκρατία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Γι’ αυτό και τα μέτρα αυτά θέλουμε να έχουν έναν προσωρινό χαρακτήρα. Θέλουμε να έχουν ημερομηνία λήξης. Κι αυτό να γίνει πολύ γρήγορα.
Η κυβέρνηση παρέλαβε με την ψήφο του ελληνικού λαού την ιστορική ευθύνη ν’ ανοίξει το δρόμο για την επιστροφή στην ανθρωπιά και στην κοινωνική αλληλεγγύη. Αλλά παρέλαβε πιο πολύ το μήνυμα της ελπίδας του λαού πως μπορεί να ξημερώσει μια διαφορετική εποχή. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι η αρχή της ελπίδας. Είναι το ξεκίνημα του αγώνα μας για το τέλος της μνημονιακής αγριότητας.
Και είναι η δική μας προοπτική να πείσουμε με τη δράση μας και τα έργα μας την κοινωνία πως ο άνθρωπος δεν είναι αναλώσιμο υλικό και αντικείμενο εκμετάλλευσης κάθε είδους. Ο άνθρωπος για εμάς είναι πρώτιστη αξία, είναι κριτήριο αξιολόγησης των θεσμών και των λειτουργιών του κράτους και βρίσκεται πάνω από κέρδη και λογαριασμούς.
Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, βουλευτής Άρτας του ΣΥΡΙΖΑ.
