To πράσινο φως για την πιο δίκαιη αμοιβή των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων των οποίων τα έργα αναπαράγονται στο ίντερνετ άναψε την περασμένη εβδομάδα το Ευρωκοινοβούλιο, σε συνέχεια μιας ιδιαιτέρως έντονης διαμάχης μεταξύ των υπέρμαχων και των αντιπάλων του νομοσχεδίου.

Οι ευρωβουλευτές με 438 ψήφους υπέρ, έναντι 226 κατά (39 απείχαν), ενέκριναν την πρόταση νόμου της Επιτροπής περί πνευματικών δικαιωμάτων στο ίντερνετ, αφού όμως προχώρησαν σε τροπολογίες στα επίμαχα άρθρα 11 και 13. Το αρχικό κείμενο που μεταξύ άλλων προέβλεπε τη δημιουργία των "συγγενικών δικαιωμάτων" για τους εκδότες Τύπου είχε απορριφθεί κατά τη διάρκεια ψηφοφορίας στις 5 Ιουλίου.

Ειδικότερα, το άρθρο 11 του νομοσχεδίου υποχρεώνει τους κολοσσούς του διαδικτύου (Amazon, Facebook κ.α.) που δημοσιεύουν δημοσιογραφικό υλικό να αποδίδουν μέρος του κέρδους τους στους νόμιμους ιδιοκτήτες των πληροφοριών αυτών, δηλαδή στους εκδότες. Το άρθρο 13 επιβάλει μέτρα παρακολούθησης περιεχομένου σε πλατφόρμες, όπως το YouTube, για την αποτροπή της παραβίασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

«Με την έκθεση αυτή που υπερψήφισε το Ευρωκοινοβούλιο, υποχρεώνονται οι γίγαντες του ίντερνετ να σταματήσουν να εκμεταλλεύονται δωρεάν τη δουλειά των δημιουργών και των δημοσιογράφων. Αυτές οι εταιρίες που έχουν κέρδη δισεκατομμυρίων κάθε χρόνο, δημοσίευαν τσάμπα τη δημοσιογραφική και καλλιτεχνική δημιουργία», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρης Παπαδημούλης.

Από την πλευρά του, και ο ευρωβουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Κύρτσος, εκτιμά ότι η απόφαση του Ευρωκοινoβουλίου είναι «προς τη σωστή κατεύθυνση», καθώς βάζει «σε τάξη» τους ιντερνετικούς κολοσσούς. Όπως σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η ψηφιακή οικονομία πρέπει να ρυθμιστεί όπως η πραγματική οικονομία, έτσι ώστε η δημιουργία να αμείβεται και οι δημιουργοί να ενθαρρύνονται. «Το αντίθετο είναι παραλογισμός», υπογραμμίζει ο Γ. Κύρτσος, συμπληρώνοντας, ωστόσο, ότι τεχνικά υπάρχουν δυσκολίες που όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν.

Ισχυρή πίεση προκειμένου να περάσει το νομοσχέδιο από την Ευρωβουλή άσκησαν το προηγούμενο διάστημα μεγάλα ονόματα της μουσικής βιομηχανίας, όπως ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ, αλλά και τα μεγάλυτερα πρακτορεία ειδήσεων και μέσα ενημέρωσης. Σχετική ανοικτή επιστολή απέστειλε και ο πολεμικός ανταποκριτής του AFP, Σαμί Κετζ, προς τους ευρωβουλευτές, η οποία προσυπογράφηκε από περισσότερους από 100 δημοσιογράφους, διευθυντές εφημερίδων και πρακτορείων από 27 χώρες, μεταξύ των οποίων και ο πρόεδρος και γενικός διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ Μιχάλης Ψύλος. 

«Σε μια σταδιοδρομία άνω των 40 ετών, είδα τον αριθμό των δημοσιογράφων στο πεδίο να μειώνεται διαρκώς, ενώ οι κίνδυνοι δεν έπαψαν να αυξάνονται. Γίναμε στόχοι και τα ρεπορτάζ κοστίζουν όλο και πιο ακριβά», αναφέρεται στην έκκληση προς τους ευρωβουλευτές που απευθύνει ο Σαμί Κετζ, ο οποίος έχει καλύψει πολυάριθμες συγκρούσεις για το πρακτορείο ειδήσεων.

Στον αντίποδα των καλλιτεχνών και των δημοσιογράφων, όμως δεν βρίσκονται μόνον οι κολλοσσοί του ίντερνετ, αλλά και μερίδα των πολιτών που εξέφρασαν ανησυχία για ενδεχόμενο περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης μετά από την εφαρμογή των νέων μέτρων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Τζούλια Ρέντα, η οποία αποκήρυξε το αποτέλεσμα στο Twitter, λέγοντας ότι η ψηφοφορία σηματοδότησε ένα «σοβαρό πλήγμα στο ελεύθερο και ανοικτό διαδίκτυο».

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Δ. Παπαδημούλη, η έκθεση όπως υπερψηφίστηκε προστατεύει τους πολίτες και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι «όποιες ανησυχίες, καθ΄όλα δικαιολογημένες, ότι μπορεί οι εν λόγω ρυθμίσεις να περιορίσουν την ελευθερία διακίνησης του λόγου, θα αποδειχθούν υπεροβολικές». Επίσης, όπως εξηγεί ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν με το Συμβούλιο των κρατών-μελών της ΕΕ και την Επιτροπή, το ΕΚ θα είναι "εγγυητής" ότι η εν λόγω ρύθμιση στόχο έχει να πάρουν οι δημιουργοί την αμοιβή που τους αξίζει και όχι να μπει "φρένο" στην έκφραση στο διαδίκτυο.