Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι ετοιμάζεται να ζήσει αύριο μια από τις σημαντικότερες στιγμές της μετεωρικής πολιτικής σταδιοδρομίας του με το συνταγματικό δημοψήφισμα, η αβέβαιη έκβαση του οποίου θα κρίνει εν μέρει το μέλλον του.

Χθες το βράδυ, οι δύο κύριες πολιτικές δυνάμεις της χώρας, το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD) του Ρέντσι και το Κίνημα 5 Αστέρων (M5S) του Μπέπε Γκρίλο έριξαν στη μάχη και τις τελευταίες δυνάμεις τους πραγματοποιώντας μεγάλες συγκεντρώσεις, στη Φλορεντία το πρώτο και στο Τορίνο το δεύτερο.

«Εγώ λέω όχι»... Μ' αυτό το κεντρικό σύνθημα στο βήμα του ομιλητή και σε μπλουζάκια, ο Γκρίλο κάλεσε τους Ιταλούς «να ξυπνήσουν» και να ψηφίσουν όχι στο δημοψήφισμα.

«Αρκεί ένα ναι» διακήρυσσαν αντίθετα οι γιγαντοοθόνες και οι σημαίες γύρω από τον Ρέντσι, ο οποίος υποστήριξε πως η Ιταλία έχει την ευκαιρία να «αλλάξει τον κόσμο» βάζοντας τέλος σ' ένα κύμα εκλογικών αποτελεσμάτων που συνδέονται με «τον φόβο του άλλου και του αύριο».
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, που δημοσιοποιήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες, καθώς απαγορεύεται η δημοσιοποίησή τους τις 15 ημέρες που προηγούνται της ψηφοφορίας, έδιναν προβάδισμα 5 έως 8 μονάδων στο όχι.

Ο Ρέντσι πίεσε τους οπαδούς του να καταρρίψουν τις επιφυλάξεις των αναποφάσιστων, ώστε να ψηφίσουν υπέρ του δημοψηφίσματος.

«Είναι τόσο πολλοί, οφείλουμε να πάμε να τους βρούμε, έναν προς έναν, επειδή όλα παίζονται αυτές τις 48 ώρες», υπογράμμισε.

Η ψηφοφορία έχει ολοκληρωθεί από το βράδυ της Πέμπτης για τα τέσσερα εκατομμύρια των Ιταλών που ζουν στο εξωτερικό και, σύμφωνα με τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, η συμμετοχή υπήρξε υψηλή μεταξύ αυτών των εκπατρισμένων, οι οποίοι υποστηρίζουν μάλλον το ναι.

«Αν χάσω το συνταγματικό δημοψήφισμα, θα εγκαταλείψω την πολιτική», είχε δηλώσει πριν από έναν χρόνο ο 41χρονος Ρέντσι, ο οποίος έφθασε στην εξουσία τον Φεβρουάριο του 2014 με τη βούληση να αλλάξει τα πάντα στην Ιταλία. Στη συνέχεια εξήγησε πως ήταν λάθος το γεγονός ότι προσωποποίησε υπερβολικά την ψηφοφορία αυτή.

Έκτοτε προσπάθησε με συνεντεύξεις, συγκεντρώσεις ή παρεμβάσεις στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, να πείσει για το βάσιμο της μεταρρύθμισής «του», που υποτίθεται ότι θα απλουστεύσει την πολιτική ζωή σε μια χώρα η οποία έχει δει 60 κυβενήσεις να παρελαύνουν από το 1948.

Η μεταρρύθμιση αυτή προβλέπει μια δραστική μείωση των εξουσιών της Γερουσίας, η οποία δεν θα ψηφίζει πλέον για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση ούτε και για να επικυρώνει τους περισσότερους από τους νόμους, έναν περιορισμό των εξουσιών των περιφερειών και την κατάρτηση των επαρχιών.

'Ομως η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών, από την άκρα αριστερά έως την άκρα δεξιά περνώντας από τους λαϊκιστές του Κινήματος 5 Αστέρων ή της Λέγκας το Βορρά, το κόμμα Φόρτσα Ιτάλια του Σίλβιο Μπελουσκόνι και ακόμη και «αντάρτες» του PD καλούν τους πολίτες να ψηφίσουν όχι.

Εκτός από την κοινή βούληση να στείλουν τον Ρέντσι «a casa», στο σπίτι του, εκτιμούν πως αυτή η μεταρρύθμιση, που συνδυάζεται μ' έναν εκλογικό νόμο ο οποίος προσφέρει ισχυρό πριμ εδρών στο πρώτο κόμμα, δημιουργεί μια πολύ ισχυρή συγκέντρωση εξουσιών για μια χώρα όπου το τραύμα του φασισμού έχει αφήσει ίχνη.

«Πηγαίνετε να ψηφίσετε για να μην γίνει ο Ρέντσι το αφεντικό σας και το αφεντικό της Ιταλίας», είπε χθες το βράδυ ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος είχε ωστόσο διαπραγματευθεί τη μεταρρύθμιση μαζί με τον Ρέντσι.

Η αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας προκαλεί σε κάθε περίπτωση κρύο ιδρώτα στην Ευρώπη και τις αγορές, όπου εκφράζονται φόβοι για μια νέα φάση αστάθειας στην τρίτη οικονομία της ευρωζώνης.

Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, η γερμανίδα καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ κάλεσαν ανοικτά τους Ιταλούς να ψηφίσουν υπέρ του ναι.

Τα κόμματα M5S και Λέγκα του Βορρά, ενισχυμένα από το Brexit και την εκλογή του Ντόνλαντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ελπίζουν, καθένα από την πλευρά του, ότι θα είναι οι επόμενοι που θα ευνοηθούν απ' αυτό το λαϊκιστικό κύμα.

Το M5S ζητεί πρόωρες εκλογές σε περίπτωση νίκης του όχι, όμως ο πρόεδρος Σέρτζο Ματαρέλα δεν θα διαλύσει το κοινοβούλιο πριν μεταρρυθμισθεί ο νόμος βάσει του οποίου εκλέγονται οι βουλευτές.

Ακόμη κι αν μια παραίτηση του Ρέντσι σε περίπτωση αποτυχίας μοιάζει αναπόφευκτη, τίποτε δεν τον εμποδίζει να επιστρέψει στην πρωθυπουργία με αποστολή να μεταρρυθμίσει την εκλογική νομοθεσία ενόψει πρόωρων εκλογών. Σ' αυτή την περίπτωση θα πρέπει να υπαναχωρήσει στη δέσμευσή του ότι δεν θα ηγηθεί ποτέ μιας τέτοιας «τεχνοκρατικής» κυβέρνησης.