Στον αέρα βρίσκεται η αξιοποίηση της Εγνατίας Οδού, η οποία αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση, καθώς κρίσιμα ζητήματα παραμένουν σε εκκρεμότητα, όπως τα μοντέλα κυκλοφορίας, ο χρόνος παραχώρησης του οδικού άξονα σε ιδιώτες αλλά και ο σχεδιασμός για τους σταθμούς διοδίων.

Αιτία των προβλημάτων είναι μία διελκυστίνδα που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και μήνες μεταξύ του υπουργείου υποδομών, του ΤΑΙΠΕΔ και της εταιρείας.

Πρόσφατα το ΤΑΙΠΕΔ ολοκλήρωσε μελέτη για το μείζον ζήτημα των σταθμών διοδίων. Σύμφωνα με τους συμβούλους του ταμείου, για λόγους δικαιοσύνης, θα πρέπει να κατασκευαστούν 20 πλευρικοί σταθμοί κατά μήκος του δρόμου.

Ωστόσο, σύμφωνα με στελέχη της Εγνατίας Οδού, ο σχεδιασμός του ΤΑΙΠΕΔ φαίνεται να παραπέμπεται στις καλένδες, καθώς τόσο το υπουργείο υποδομών όσο και η διοίκηση της εταιρείας διαφωνούν με την ανέγερση των 20 πλευρικών σταθμών.

Αντ’ αυτού, το υπουργείο υποδομών προκρίνει τη λύση της εγκατάστασης αναλογικού συστήματος, με το Χρήστο Σπίρτζη να εμφανίζεται υπέρμαχος ενός δορυφορικού συστήματος.

Αντίστοιχα δορυφορικά συστήματα έχουν εφαρμοστεί στη Γερμανία, για βαριά οχήματα, τη Ρωσία και τον Καναδά. Ο υπουργός υποδομών θεωρεί πως το δορυφορικό σύστημα έχει σημαντικά οφέλη, όπως το χαμηλό κόστος εγκατάστασης αλλά και το ότι μπορεί να γίνεται έλεγχος μέσω του συστήματος και του λαθρεμπορίου καυσίμων.

Με την απόφαση του υπουργού υποδομών, ο οποίος έχει δεσμευτεί πως το αναλογικό ηλεκτρονικό σύστημα θα λειτουργεί σε 16 μήνες από τώρα, διαφωνούν στελέχη της εταιρείας αλλά και του υπουργείου υποδομών, που θεωρούν πως η εφαρμογή του δορυφορικού αναλογικού συστήματος θα «σκοντάψει» στο ζήτημα των προσωπικών δεδομένων.

Σε κάθε περίπτωση το θέμα των διοδίων πρέπει να επιλυθεί το συντομότερο δυνατό, διότι η έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας εξαρτάται από αυτό. Η Εγνατία Οδός έχει έσοδα ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως από 8 σταθμούς διοδίων που είναι τώρα σε λειτουργία, ενώ το ποσό αυτό θα μπορεί να ανέλθει σε 130 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, όταν ολοκληρωθεί και η κατασκευή άλλων 10 σταθμών, όπως προβλέπεται από Κοινή Υπουργική Απόφαση του 2014.

Αυτή τη στιγμή κατασκευάζονται τέσσερις από τους δέκα νέους σταθμούς που θα τεθούν σε λειτουργία. Ένα μήνα πριν ξεκινήσει η λειτουργία των νέων σταθμών, κάτι που υπολογίζεται να συμβεί στα τέλη του 2017 ή στις αρχές του 2018, θα εκδοθεί Κοινή Υπουργική Απόφαση η οποία θα ορίζει το ύψος των διοδίων. Οι οδηγοί που χρησιμοποιούν την Εγνατία τώρα, πληρώνουν 3 λεπτά το χιλιόμετρο.

Εκτός από το ζήτημα των διοδίων, ακόμα δεν έχει αποφασισθεί ο χρόνος παραχώρησης του οδικού άξονα, ενώ δεν έχουν εκπονηθεί μοντέλα κυκλοφορίας τα οποία είναι απαραίτητα για να προχωρήσει ο διαγωνισμός. Σε o,τι αφορά το θέμα της παραχώρησης, το ΤΑΙΠΕΔ υποστηρίζει πως ο χρόνος παραχώρησης θα πρέπει να είναι 30 ή 35 έτη, με τους επιτελείς της εταιρείας να θεωρούν πως θα η παραχώρηση δε θα πρέπει να υπερβαίνει τα 10 έτη και να ανανεώνεται. 

Οι διαφωνίες για αυτά τα θέματα μείζονος σημασίας καθυστερούν την έναρξη της διαγωνιστική διαδικασίας. Η παραχώρηση της Εγνατίας σε ιδιώτες αποτελεί μνημονιακή υποχρέωση, με την κυβέρνηση να έχει δεσμευθεί για έσοδα ύψους 6,2 δισεκατομμυρίων ευρώ από αποκρατικοποιήσεις μέχρι το 2018.

Στελέχη μάλιστα της εταιρείας εξαπολύουν μύδρους κατά του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο κατηγορούν για σοβαρές παλινωδίες, αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τις συνεχείς καθυστερήσεις στη δημοπράτηση των σταθμών διοδίων στο Βενέτικο και τον Αλιάκμονα. Το ταμείο πράγματι έχει προτείνει να μην κατασκευαστούν αυτοί οι δύο σταθμοί και στη θέση τους να ανεγερθεί ένας σταθμός στα Σιάτιστα, κοντά στην Κοζάνη.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, ο σχεδιασμός του ταμείου σε o,τι αφορά τη βαριά συντήρηση του οδικού άξονα είναι εντελώς λανθασμένος. Κι αυτό διότι το ΤΑΙΠΕΔ υπολογίζει πως θα χρειαστούν περίπου 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ, για τη συντήρηση του δρόμου για τα επόμενα 30 έτη, ποσό που θεωρείται υπερβολικό από στελέχη της διοίκησης.

Σοβαρά ερωτήματα παραμένουν και για τα έσοδα που θα προκύψουν με την παραχώρηση της Εγνατίας, δεδομένου ότι θα είναι μία από τις βασικές αποκρατικοποιήσεις σε ό,τι αφορά την εκπλήρωση του στόχου για έσοδα ύψους 6,2 δισεκατομμυρίων ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις έως το 2018.

Στελέχη της Εγνατίας Οδού εκτιμούν ότι από την παραχώρηση του αυτοκινητόδρομου μπορούν να προκύψουν έσοδα τουλάχιστον ενός δισεκατομμυρίου ευρώ.

Η εταιρεία έχει έσοδα ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ, όσο είναι και το σύνολο του δανεισμού της. Η Εγνατία έχει καταφέρει να μειώσει εντυπωσιακά το δανεισμό της, ο οποίος ανερχόταν σε 1,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, δεν έχει λυθεί ακόμα το ζήτημα με το δάνειο που είχε λάβει η εταιρεία πριν από μερικά χρόνια, από την Τράπεζα Πειραιώς, ύψους 250 εκατομμυρίων ευρώ. Η Τράπεζα έχει καταγγείλει τη σύμβαση με την Εγνατία και δεσμεύει 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως από τα έσοδα των διοδίων.

Την ίδια ώρα, η Εγνατία παρουσιάζει σχετικά υψηλά επίπεδα ρευστότητας με περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ ταμειακά διαθέσιμα. Οι προοπτικές σε ό,τι αφορά τα έσοδα της εταιρείας είναι θετικές, δεδομένου ότι η Εγνατία έχει στην κυριότητά της μεγάλα ακίνητα κατά μήκος του οδικού άξονα, συνολικής έκτασης περίπου 40 στρεμμάτων. Τα ακίνητα αυτά είναι ιδανικά για την κατασκευή εμπορευματικών κέντρων.

Στο μέλλον η εταιρεία μπορεί να έχει έσοδα και από την εκμετάλλευση του δικτύου οπτικών ινών. Σύμφωνα με πληροφορίες, ήδη έχει εγκατασταθεί από τον όμιλο Ελλάκτωρ σύστημα οπτικών ινών σε όλο το δυτικό κομμάτι του αυτοκινητόδρομου από την Ηγουμενίτσα έως τη Θεσσαλονίκη, ενώ εκκρεμεί η εγκατάσταση οπτικών ινών στο ανατολικό τμήμα.