Πρόγραμμα προληπτικής στήριξης της Ελλάδας ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ ενέκρινε το εκτελεστικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, επιβάλλοντας ωστόσο πλαφόν στο χρέος, που θα δυσχεράνει την άμεση επιστροφή της χώρας μας στις αγορές ομολόγων και συνάμα θα πιέσει τους Ευρωπαίους να δεχτούν ελάφρυνση του χρέους.
Το νέο πρόγραμμα θα λήξει στις 31 Αυγούστου του 2018, δηλαδή λίγες ημέρες μετά την ολοκλήρωση και του τρίτου Μνημονίου που έχει συναφθεί με τους Ευρωπαίους.
Έγκριση επί της αρχής με αιχμή το χρέος
Η έγκριση δόθηκε επί της αρχής, που σημαίνει πως τα χρήματα θα παρακρατηθούν τουλάχιστον έως ότου οι ευρωπαίοι εταίροι καταρτίσουν μέτρα ελάφρυνσης του χρέους που θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά του.
Στην έκθεσή του για τη χώρα μας, το Ταμείο επαναλαμβάνει την πάγια θέση του πως το ελληνικό χρέος είναι μη βιώσιμο. Το χρέος θα καταστεί «εκρηκτικό» μετά το 2030 και θα σκαρφαλώσει στο 195% του ΑΕΠ έως το 2060. Το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους αναμένεται να εκτοξευτεί στο 45% του ΑΕΠ το ίδιο έτος, τη στιγμή που οι εταίροι έχουν δεσμευθεί πως ουδέποτε θα υπερβεί το 20%.
Το ΔΝΤ ζητά από τους εταίρους να υιοθετήσουν πιο «ρεαλιστικές» υποθέσεις για την πορεία του χρέους και συστήνει εκ νέου τη μείωση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,5% του ΑΕΠ από το 2022 κι έπειτα, αμφισβητώντας ευθέως το ανακοινωθέν του Eurogroup που θέτει το στόχο στο 2% και άνω έως το 2060.
Παρά ταύτα, το Ταμείο δεν θέτει στους Ευρωπαίους διορία για τη διευθέτηση του χρέους, πρακτική που συνηθιζόταν τη δεκαετία του 1980, οπότε και τα προγράμματα επί της αρχής ήταν τακτικό φαινόμενο. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως ο οργανισμός είναι διατεθειμένος να δώσει χρόνο στους εταίρους ώστε να κατασταλάξουν στα μέτρα ελάφρυνσης που μπορούν να δεχτούν.
Πλαφόν στο χρέος
Παρά ταύτα, σε ένα κρίσιμο σημείο, το ΔΝΤ ορίζει πως ο όγκος του χρέους κεντρικής κυβέρνησης δεν πρέπει να υπερβεί τα 325 δισεκατομμύρια ευρώ, τουλάχιστον έως τον Ιούνιο του επόμενου έτους.
Το πλαφόν ουσιαστικά εντείνει και την πίεση στους ευρωπαίους εταίρους να δεχτούν μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητά του και εν τέλει να μπορεί η χώρα μας να αυτοχρηματοδοτηθεί από τις αγορές σε βάθος χρόνου.
Παράλληλα όμως, με δεδομένο πως το ελληνικό χρέος βρισκόταν στα €326,5 δισεκ. στα τέλη του πρώτου τριμήνου, το πλαφόν ουσιαστικά «οδηγεί» και την Ελλάδα μακριά από τη σταθερή επάνοδο στις αγορές με μεγάλες εκδόσεις νέων ομολόγων. Το Ταμείο φαίνεται να προτρέπει εμμέσως πλην σαφώς την Αθήνα να δώσει έμφαση στις μεταρρυθμίσεις, κι όχι να βασιστεί στη συσσώρευση νέου χρέους.
Η Ελλάδα θα μπορεί θεωρητικά να δανειστεί χρήματα από τις αγορές, όμως θα πρέπει να καταφύγει σε εναλλακτικές λύσεις κι όχι ευθέως σε έκδοση νέων τίτλων.
Μικρή βελτίωση της εικόνας για τις τράπεζες
Στην έκθεσή του, το ΔΝΤ επαναλαμβάνει τις ανησυχίες του για τον όγκο των κόκκινων δανείων που βαραίνουν τις ελληνικές τράπεζες, που ανέρχονται περίπου στο 45% των συνολικών ανοιγμάτων.
Στη έκθεσή του, ο οργανισμός ζητά τη διενέργεια νέων τεστ αντοχής των τραπεζών και αξιολόγησης των περιουσιακών τους στοιχείων πριν την ολοκλήρωση του Μνημονίου, ώστε να διαπιστωθεί εάν τα συστημικά ελληνικά ιδρύματα χρειάζονται περαιτέρω στήριξη.
Ωστόσο πλέον το ΔΝΤ δεν ζητά τη δημιουργία μίας κεφαλαιακής εφεδρείας 10 δισεκ. για τις τράπεζες, όπως είχε προτείνει την περσινή άνοιξη.
Απόφαση πολιτικού χαρακτήρα (;)
Σε κάθε περίπτωση πάντως, το ποσό των 1,6 δισεκ. ευρώ είναι πολύ μικρό σε σχέση με τα δάνεια έως 86 δισεκ. ευρώ που έχουν συμφωνήσει να καταβάλουν οι Ευρωπαίοι στο πλαίσιο του τρίτου Μνημονίου.
Η συνεισφορά του ΔΝΤ φαντάζει μάλλον συμβολική και εκφράζει τη βούληση του οργανισμού να παραμείνει στο πρόγραμμα, που είναι πολιτικά απαραίτητο για πολλές βορειοευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία.
